Źródło: https://motywatordietetyczny.pl/2019/01/czy-suplementacja-witamina-d-mozna-leczyc-ibs/
ZESPÓŁ JELITA DRAŻLIWEGO (IBS)
- Zespół jelita nadwrażliwego (IBS) jest przewlekłym zaburzeniem czynnościowym jelit.
- Klinicznie objawia się dyskomfortem lub bólem brzucha związanym z defekacją i zmianą rytmu wypróżnień, czemu mogą towarzyszyć zaburzenia aktu defekacji.
- IBS występuje u około 10-20% osób w całej populacji.
- Jest drugą co do częstości, po przeziębieniu, przyczyną nieobecności w pracy. Stanowi również najczęstszy powód zgłaszania się chorych do poradni gastroenterologicznych.
- IBS istotnie obniża komfort życia, ale nie wpływa na długość życia
- Nie jest znany mechanizmu patofizjologiczny, dlatego leczenie ma charakter objawowy.
Etiologia IBS jest prawdopodobnie wieloczynnikowa. U poszczególnych chorych w różnym stopniu współistnieją:
a) zaburzona motoryka,
b) nadwrażliwość trzewna na ból,
c) zaburzenia osi mózg-jelito,
d) zaburzenia ośrodkowego przetwarzania bodźców,
e) zaburzenia czynności układu wegetatywnego i hormonalnego,
f) czynniki środowiskowe i genetyczne,
g) następstwa infekcji
h) zaburzenia psychospołeczne.
Częściej chorują kobiety (1,5:1).
- U kobiet zmienność objawów – w różnych fazach cyklu miesiączkowego, w okresie przed menopauzą i po, w czasie ciąży, w trakcie leczenia hormonalnego i po owariektomii – świadczy o znaczeniu hormonów płciowych, w szczególności estrogenów.
- Czynniki psychospołeczne traumatycznych przeżycia emocjonalne w dzieciństwie (np. utrata rodziców) zwiększa ryzyko rozwoju zespołu w wieku dorosłym
- Zaburzenie składu flory bakteryjnej kolonizującej jelito grube i nieprawidłowa kolonizacja przez bakterie jelita cienkiego
- Zmieniona reaktywność układu immunologicznego błony śluzowej przewodu pokarmowego i interakcje neuroimmunologiczne.
OBJAWY IBS
- ból brzucha, różnorodne pod względem nasilenia i lokalizacji. Często nasilają się rano po wstaniu z łóżka oraz w 30-90 minut po posiłku wzdęcia, biegunka, zaparcie, naprzemienna biegunka i zaparcie,
- parcie na stolec,
- wrażenie niepełnego wypróżnienia,
- obecność śluzu w stolcu, objawy wegetatywne,
OBJAWY TOWARZYSZĄCE W ZESPOLE JELITA DRAŻLIWEGO
- skurcze przełyku
- bóle głowy, migrena
- uczucie zmęczenia
- zapalenie guzków krwawniczych
- zaburzenia snu
- szczelina odbytu
- zaburzenia miesiączkowania
- zaburzenia oddawania moczu
- tachykardia i kołatanie serca
NIETOLERANCJA POKARMOWA A IBS
- x nietolerancja mleka (34,5% chorych)
- x Kapusta (25%)
- x jaja (12%),
- x kukurydza (9,5%),
- x cebula (36%),
- x czekolada (25%),
- x kawa (26%),
- x orzechy (18%),
- x jabłka (14%)
- x alkohol (10-14%)
Sposób żywienia nie jest przyczyną choroby, jednak niektóre pokarmy mogą nasilać dolegliwości. Dieta często pomaga w wyzdrowieniu, niekiedy bywa również jedynym środkiem leczniczym. Dostosowanie sposobu żywienia jest ważnym elementem skutecznego leczenia zespołu jelita nadwrażliwego. Dla każdego pacjenta dietę ustala się indywidualnie, w zależności od występujących objawów.
Zaleca się następujące technologie przyrządzania posiłków:
- x gotowanie, gotowanie na parze,
- x pieczenie w folii
- x duszenie.
- x Wartość energetyczna diety powinna być zgodna z normami, lecz jednocześnie dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta (np. w otyłości zmniejszenie kaloryczności diety).
- x Modyfikacja diety zmniejsza szereg objawów zespołu jelita nadwrażliwego. Polega ona na indywidualnej eliminacji niektórych produktów żywnościowych nasilających dolegliwości
- x Ograniczenie spożycia tłustych mięs i wędlin, jeżeli ból brzucha powstaje zaraz po spożyciu posiłku. Jednocześnie trzeba zwiększyć ilość spożywanego białka.
- x Resztki peptydowe (niestrawionego białka) w jelicie grubym, mogą podlegać rozkładowi w procesach gnilnych, co powoduje biegunkę i cuchnące gazy. Zdarza się tak po spożyciu mięsa bogatego w tłuszcze i tkankę łączną.
- Wskazane jest też ograniczenie lub całkowite wykluczenie z diety kawy naturalnej i mocnej herbaty, ponieważ zawarte w nich kofeina lub teina zwiększają kurczliwość mięśniówki jelita cienkiego.
- Należy ograniczyć spożycie alkoholu. Przyczynia się on do nasilenia dolegliwości bólowych, chorób przewodu pokarmowego oraz chorób wątroby i trzustki
W IBS często obserwuje się nietolerancje zdolnych do fermentacji, słabo wchłanianych węglowodanów, takich jak:
- x laktoza,
- x fruktoza,
- x fruktany,
- x sorbitol i inne alkohole cukrowe (poliole).
- Związki te określane są mianem fermentujących oligo-, di-, monosacharydów i polioli (FODMAPs, Fermentable, Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides and Polyols).
Zalecenia:
STYL ŻYCIA
- x Regularny wysiłek fizyczny, poza ogólnoustrojowym dobroczynnym wpływem, przyspiesza pasaż gazów jelitowych i wzmacnia mięśnie jamy brzusznej.
- x Posiłki powinny być spożywane regularnie i wolno.
- x Należy unikać napojów gazowanych.
- x Prawidłowa dieta nie powinna zawierać nadmiaru tłuszczów i białek, które sprzyjają retencji gazów jelitowych oraz węglowodanów, które są substratem do fermentacji
- x Produkty bogate w błonnik (otręby, fasola, chleb razowy, kapusta itp.) oraz jego suplementacja mogą nasilić wzdęcia.
DIETA W POSTACI BIEGUNKOWEJ
- x Dieta ubogobłonnikową, niskotłuszczowa z ograniczeniem cukrów fermentujących w jelitach – fruktoza, sorbitol
- x Zawartość tłuszczu powinna być ograniczona do 20% potrzeb energetycznych ustroju. Odpowiada to 40-50 g tłuszczu dziennie.
- x Tłuszcz powinien pochodzić z wartościowych produktów, jak olej słonecznikowy, lniany, rzepakowy, świeże masło (spożywane na surowo). Może być również stosowana oliwa z oliwek.
- x Z węglowodanów najlepsza jest skrobia, której źródłem w diecie ubogobłonnikowej są produkty zbożowe z wysokiego przemiału i ziemniaki.
- x Szczególną uwagę należy zwrócić na podaż witamin – A, D, E, K, C i witamin z grupy B (zwłaszcza wit. B12), ze względu na niekiedy ich upośledzone wchłanianie.
- x W przypadku utrzymującej się biegunki, może dojść do niedoboru wapnia, potasu i żelaza. Potas można wyrównać przez podawanie soków bogatych w ten pierwiastek np. pomidorowego, jabłkowego.
- x Podaje się 5-6 posiłków dziennie w takich ilościach, aby chory nie odczuwał uczucia pełności i wzdęcia.
- x Należy unikać ostrych przypraw i używek.
- x Warzywa i owoce należy spożywać gotowane i przetarte oraz jako surowe soki, w celu pokrycia zapotrzebowania na witaminę C.
- x Sporadycznie dozwolone są drobno starte surówki z zalecanych warzyw i owoców zawierających niewielką ilość włókna pokarmowego.
DIETA W POSTACI ZAPARCIOWEJ ZESPOŁU JELITA
- x W okresie zaparć zaleca się dietę bogatobłonnikową.
- x Dieta bogatobłonnikowa jest modyfikacją żywienia podstawowego, polegającą na zwiększeniu ilości błonnika pokarmowego i płynów.
- x W codziennym jadłospisie należy uwzględnić produkty z każdej grupy żywności: zbożowe, mleczne, warzywa, owoce, chude mięso, ryby, drób, sery, tłuszcze roślinne bogate w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe.
- x Wskazane jest spożywanie produktów zbożowych z pełnego przemiału.
- x Zaleca się od 30 do 50 g błonnika na dobę. Pobudza on perystaltykę jelit oraz wpływa na konsystencję i objętość mas kałowych.
- x Należy jeść codziennie przynajmniej 500 g owoców i 500 g różnych warzyw w postaci gotowanej i surowej.
- x Zaleca się od 2 do 2,5 l dziennie, w postaci herbaty owocowej, soku pomidorowego, kefiru i niegazowanej wody mineralnej oraz innych £ ,J|j dozwolonych płynów. k i
- x Zamiast chleba jasnego, należy przynajmniej
- w części spożywanego pieczywa stosować w diecie chleb gruboziarnisty, pełny graham.
- x Unikać należy pokarmów „rozleniwiających” pracę motoryczną jelit, takich jak: czerwone wino, kakao, czekolada, czarna herbata, potrawy z białej mąki.
Probiotyki
- Regularnie spożywane zapobiegają tzw. Biegunkom podróżnych
- Hamowanie adhezji bakterii do ścian jelita
- Stymulowanie motoryki p.pokarmowego
- Żywe kultury bakterii
- Łagodzenie objawów nietolerancji laktozy
- Udział w syntezie witamin z grupy B i witaminy K
- Działanie i mmuno modulujące na śluzówkę Jelita