Witaminy- rola, niedobór, nadmiar.

1. Witaminy rozpuszczalne w wodzie.

 

Witamina C (kwas askorbinowy)

-pochodna węglowodanów

Aktywność biologiczną wykazują dwa związki:

– kwas l-askorbinowy

-produkt jego utleniania jest to kwas dehydroaskorbinowy. Ten drugi jest związkiem nietrwałym i jego utlenianie prowadzi do powstania substancji nie wykazujących właściwości biologicznych.

Rola witaminy C:

• Niezbędna do wytwarzania kolagenu
• Zwiększa odporność organizmu
• Ułatwia przyswajanie żelaza w przewodzie pokarmowym
• Odgrywa ważną rolę w przemianie aminokwasów, w syntezie hormonów steroidowych, barwników skóry( melanin) amin ketecholowych.
• Bierze udział w reakcjach oksydoredukcyjnych

Witamina C jest zaliczana do witamin antyoksydacyjnych to znaczy chroni organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, nadtlenków lipidowych i innych toksycznych substancji, poprawia metabolizm lipidów odgrywa ważną rolę w profilaktyce choroby niedokrwiennej serca i chorób nowotworowych.

Niedobór objawia się:

• Brak łaknienia
• Szybkie męczenie się
• Bóle stawowo mięśniowe
• Zaczerwienienie i krwawienie dziąseł

Brak witaminy C:

• Szkorbut charakteryzujący się krwawieniem i zmianami zapalnomartwicowymi dziąseł, wypadanie zębów
• Niedokrwistość i osłabienie odporności organizmu

Nadmiar- biegunka, ryzyko kamicy nerkowej

Źródła:

• Zielona pietruszka
• Porzeczki czarne
• Papryka czerwona
• chrzan
• Brukselka, Brokuł, kalafior
• warzywa kapustne
• pomidory
• ziemniaki

Witamina C jest składnikiem nietrwałym jest wrażliwa na działanie tlenu, wysokich temperatur, promieni nadfioletowych, środowiska zasadowego, odporna na zamrażanie. Obróka, niełaściwe przechowywanie- duże straty zawartości o połowę, a nawet o 80%.

 

Witamina B1 – Tiamina

• Składa się z dwóch pierścieni: pirymidynowego i tiazolowego.
• W niewielkich ilościach syntetyzowana przez florę bakteryjną przewodu pokarmowego
• W organizmie człowieka ulega fosforylacji (przez grupę oh przyłącza reszta kwasu fosforowego)
• Z dwoma cząsteczkami kwasu fosforowego daje koenzym zwany kokarboksylazą, inaczej pirofosforan tiaminy. Pirofosforan tiaminy bierze udział w przemianie węglowodanowej
• Umożliwia rozkład kwasu pirogronowego do aldehydu octowego i dwutlenku węgla w ten sposób wprowadza kwas pirogronowy do cyklu kwasu cytrynowego.
• W cyklu kwasu cytrynowego kwas a-ketoglutarowy pod wpływem pirofosforanu tiaminy ulega dekarboksylacji, przechodząc w sukcynylo- CoA

Rola vit.B1 – współuczestniczy w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego oraz wspomaga pracę układu sercowo-naczyniowego. Przypuszcza się że może mieć również wpływ na odporność organizmu.

Niedobór witaminy B1:

• Prowadzi do rozwoju choroby beri-beri- zaburzenia układu nerwowego i mięśniowego
• Zaburza dekarboksylacja kwasu pirogronowego- z szkodą dla układu nerwowego
• Zaburzenia dowodowego układu nerwowego. Dochodzi do zaniku otoczki mielinowej nerwów oraz zaburzeń czynnościowych układu nerwowego Oczopląs, zaburzenia pamięci, zakłócenia równowagi emocjonalnej
• Zaburzenia trawienia-Upośledza wydzielanie soku żołądkowego Co powoduje zaburzenia w trawieniu i przyswajanie składników pokarmowych. Brak łaknienia, nudności,wymioty, biegunki
• Niewydolność krążenia: przyspieszone bicie serca, powiększenie serca
• Uczucie chronicznego zmęczenia

Nadmiar witaminy B1

Rzadko obserwuje się nadmiar vit, (100mg/d) wynika to z faktu że witamina B1 ma ograniczoną zdolność wchłaniania z przewodu pokarmowego, a jej nadmiernie ilości są łatwo wydalane są z moczem. Jednak mega dawki mogę spowodować:

• Drżenie mięśni
• Arytmia serca
• Zawroty głowy
• Reakcje alergiczne

Źródła witaminy B1:

• Drożdże piwowarskie
• produkty z pełnego przemiału ziarna: otręby pieczywo razowe płatki owsiane kasza gryczana
• rośliny strączkowe
• mięso, ryby, jaja
• orzechy

Witamina B1 jest wrażliwa na działanie wysokiej temperatury w środowisku obojętnym i zasadowym. Niszczą ją substancje zawarte w kawie i herbacie. Zapotrzebowanie uzależnione jest od dużej ilości węglowodanów w diecie w przypadku większego spożycia węglowodanów podaż witaminy należy zwiększyć.

 

Witamina B2- Ryboflawina

• Zbudowana z izoaloksazyny i cukru – rybozy
• Znajduje się we wsztstkich tkankach organizmu
• W ścianie jelita ulega fosforylacji i powstaje kwas ryboflawino-fosforowy. Jest to właściwa witamina B2.
• B2 jest koenzymem enzymów oddechowych biorących udział w procesach utleniania i redukcji. Witamina B2 przejmuje wodory z nukleotydów NADH, NADPH i przenosi je na tlen przez przekaźniki w łańcuchu oddechowym (cytochromy) w wyniku czego powstaje woda. Wodór może być bezpośrednio przenoszony na tlen przy czym tworzy się nadtlenek wodoru.
• Znaczenie witaminy B2
• Odgrywa rolę w funkcjonowaniu narządu wzroku chroni przed zaćmą
• Wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego oraz systemu odpornościowego

Rola vit. B2

• uczestniczy w transporcie tlenu w soczewce oka chroni przed zaćmą dzięki czemu warunkuje prawidłowe procesy widzenia
• Wzmacnia działanie insuliny
• Jest niezbędna do wydzielania kortyzolu który jest hormonem mający właściwości przeciwzapalne
• Wspólnie z witaminą A wpływa na błony śluzowe drogi oddechowe śluzówkę przewodu pokarmowego nabłonek naczyń krwionośnych i skóry
• Katalizuje przemianu aminokwasów w inne aminokwasy, aminokwasów w węglowodany lub tłuszcze w konsekwencji czego organizm może magazynować energię
• Wywiera wpływ na wytwarzanie neuroprzekaźników serotonin dopamine dzięki czemu zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego

Niedobór vit B2

• Wypadanie włosów
• wywołuje zajady w kącikach ust
• łojotok skóry
• zapalenie języka
• pieczenie pod powiekami oczu, łzawienie, światłowstręt, zapalenie tęczówki
• Zawroty głowy, bezsenność, osłabiona koncentracja oraz zaburzenia oddechowe

Niedobór może wystąpić przy ujemnym bilansie azotowym to znaczy małym spożyciu białka, ponieważ organizm nie zatrzymuje jej, lecz wydala z moczem..

Nadmiar vit. B2 jest wydalany z moczem w postaci niezmienionej lub przekształconej przez enzymy wątroby. Zabarwienie moczu z słomkowego na ciemnożółty, wymioty i nudności.

Źródła witaminy B2:

Zaliczana do flawin- żółtych barwników

• mleko i przetwory mleczne laktoflawina
• jaja owflawina
• produkty zbożowe gruboziarniste
• drożdże piwowarskie
• wątroba
• w mniejszych ilościach w warzywach zielonych i owocach
• W niewielkich ilościach jest syntetyzowana przez florę bakteryjną przewodu pokarmowego. Dieta bogatoresztkowa stymuluje biosynteze witaminę B2.

Witamina B2 odporna na gotowanie łatwo ulega inaktywacji pod wpływem światła.

 

Witamina B6- Pirydoksyna

• Należy do pochodnych pirydyny
• Działanie witaminy wykazują pirydoksyna jej pochodne oraz estry fosforowy tych związków
• Czynną formą witaminę B6 jest fosforan pirydoksalu

Jest koenzymem występującą w 50 enzymach bierze udział w przemianach białek węglowodanów tłuszczów:

• Szczególnie ważna w przemianie aminokwasów
• Katalizuje proces tworzenia niacyny z tryptofanu
• Konieczna do syntezy hormonów serotoniny i Adrenaliny
• Uczestniczy w enzymach wpływających na przekształcanie tj. wydłużanie kwasów tłuszczowych na przykład kwasu linolowego w kwas arachidonowy -niezbędny do syntezy prostaglandyn.

Niedobór vit. B6 ogranicza syntezę białek ustrojowych, kwasów nukleinowych, hemoglobinę, niektórych hormonów, ciał odpornościowych

Objawy niedoboru vit. B6:

• Pobudliwość nerwowa
• Depresja
• zmiany na skórze i błonach śluzowych wypadanie włosów
• drętwienie rąk, stóp
• niedokrwistość

Nadmiar vit. B6

Może doprowadzić do zwyrodnienia tkanki nerwowej braku koordynacji ruchowej uczucia chłodu

Źródła witaminy B6

• Drożdże
• kiełki pszenicy
• otręby pszenne
• nasiona roślin strączkowych
• orzechy
• Mięso -wieprzowina
• mleku jajach

Jest syntetyzowana przez w florę bakteryjną przewodu pokarmowego

W czasie przetwarzania żywności ilość witaminy B6 ulega zmniejszeniu jest to konserwowanie, mrożenie, obróbka termiczna.

Zapotrzebowanie na witaminę B6:

• uzależniona jest od podaży białka osoby na diecie bogatoresztkowej potrzebują większych ilości witaminy B6
• ilość witaminy B6 Należy również zwiększyć przy stosowaniu środków antykoncepcyjnych
• dawki powyżej 2 mg mogą wywołać zaburzenia neurologiczne bezsenność męczące sny.

 

Witamina PP -NIACYNA

Obejmuje dwa związki kwas nikotynowy i amid kwasu nikotynowego.

• Bierze udział w utlenianiu komórkowym uczestniczy w przemianie białek tłuszczów

węglowodanów

• utrzymuje w prawidłowym stanie nabłonek skóry przewodu pokarmowego i układu nerwowego
• Przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania mózgu i obwodowego układu nerwowego Ponadto odpowiada za syntetyzowanie hormonów płciowych insuliny, kortyzolu, tyroksyny
• Usuwa nadmiar cholesterolu z tętnic oraz metabolity związków purynowych
• wpływa na prawidłowe funkcjonowanie mózgu
• rozszerza naczynia krwionośne
• rozmieszczona jest w organizmie we wszystkich tkankach, największe stężenie jest w wątrobie nerkach w mięśniach szkieletowych

Niedobór vit PP; B3

Prowadzi do rozwoju pelagry

Objawy tej choroby to :

• zapalenia skóry
• zaburzenia psychiczne
• biegunka
• skóra jest szorstka przebarwiona łatwo pęka największe zmiany obserwuje się na szyi twarzy i rękach
• może wystąpić zapalenie języka jamy ustnej
• obserwuje się zaburzenie trawienia
• bezsenność bóle głowy stany lękowe depresyjne omamy drżenie rąk.

Nadmiar:

• Zwiększa odporność na insulinę u osób dorosłych z wysokim ryzykiem wystąpienia cukrzycy insulinozależnej
• Przedawkowanie powoduje martwice wątroby, arytmie serca, zaburzenia skórne

Źródła :

• drożdże
• wątroba
• mięso ryby
• rośliny strączkowe otręby
• pszenne mniejszych ilościach w pieczywie
• warzywach, owocach
• mleku

Witamina PP wytwarzana jest przez bakterie jelitowe z egzogennego aminokwasu tryptofanu. W aminokwas te bogate są białka zwierzęce.

Odporne na działanie światła tlenu środowiska kwaśnego zasadowego jest rozpuszczalna w wodzie co powoduje główne pod jej strat.

Witamina B12 kobalamina

To jedyna witamina która zawiera atom metalu Kobalt CO

Rola:

• Niezbędna mam obok kwasu foliowego do tworzenia krwinek czerwonych i białych oraz konieczne dla wszystkich komórek w organizmie wraz z kwasem foliowym bierze udział w syntezie DNA, aminokwasów, białek w szpiku.
• Konieczne do prawidłowej czynności układu nerwowego i przewodu pokarmowego stosowana w chorobie addisona, biermera, niedokrwistościach, zapaleniu wielonerwowym, w schorzeniach wątroby.

Niedobór witaminy B12:

Jej niedobór może wystąpić w skutek złego wchłaniania w jelicie potrzebna jest do tego glikoproteina wydzielana przez błonę śluzową żołądka.

• Zahamowanie dojrzewania i rozmnażania się komórek zwłaszcza czerwonych krwinek równa się niedokrwistość złośliwa zanik błony przewodu pokarmowego
• Zaburzona synteza cholina która wchodzi w skład fosfolipidów budujących osłonki mielinowej nerwów równa się zmiany zwyrodnieniowe rdzenia kręgowego i nerwów obwodowych

Nadmiar witaminy B12

• Jest magazynowana w organizmie jeśli jest jej za dużo to wydalana z żółcią Michałem u niektórych osób bardzo długie przyjmowanie preparatów z witaminą B12 o dużej dawce może wywołać objawy alergiczne

Źródła witaminy B12

• Podroby: wątroba, nerki
• Owoce morza i ryby szczupak makrela sardynki śledzie
• Mięso
• Mleko i przetwory
• Żółtka jaj

 

Witamina H Biotyna

Rola:

• Wchodzi w skład enzymów katalizujących reakcje karboksylacji dzięki temu uczestniczy w syntezie kwasów nukleinowych nukleotydów purynowych oraz w metabolizmie białek i węglowodanów
• Bierze udział w przekształcaniu acetylo- CoA w malonylo-CoA (metabolit biosyntezy kwasów tłuszczowych). Zwany jest czynnikiem wzrostowym występuje w dużych ilościach w tkankach płodu.
• Wspomaga układ nerwowy odpowiada za pracę szpiku, gruczołów potowych, jąder, erytrocytów oraz przemian glukozy w wątrobie.
• Wzmacnia kondycję włosów skóry i paznokci

Niedobór witaminy H

• Zmiany skórne
• łojotok łupież
• zanik brodawek języka
• łuszczenie skóry
• znużenie bóle mięśniowe
• brak łaknienia
• depresja
• niedokrwistość
• zwiększone stężenie cholesterolu we krwi

Nadmiar witamina H

• Wydalane z moczem, nie zaobserwowania działań niepożądanych przy przedawkowaniu

Źródła witaminy H

• drożdże piwne
• wątroba wołowa
• żółtka jaj
• warzywa strączkowe
• grzyby
• czekolada
• orzeszki ziemne

 

Witamina B5- Kwas pantotenowy

Rola:

• Warunkuje prawidłowe metabolizm węglowodanów i tłuszczów jest silnie związana z wytwarzaniem energii
• Koenzym a w którym znajduje się kwas pantotenowy w połączeniu z kwasem octowym daje aktywny kwas octowy acetylo-CoA
• Aktywna postać koenzym AB która aktywnie uczestniczy w wielu procesach metabolicznych
• Chroni przed infekcjami bakteryjnymi i wirusowymi a także odgrywa duże znaczenie w procesie regeneracji skóry błon śluzowych tkanek
• witamina B5 wykazuje właściwości przyspieszenia gojenie ran przeciwbólowe działanie tworzeniu się zmarszczek i zapobiega przedwczesnemu starzeniu się oraz siemieniu poprawia pigmentacji i stan skóry

Niedobór witaminy B5:

Niedobór kwasu pantotenowego prowadzi do uszkodzeń kory nadnerczy oraz do zaburzeń układu mięśniowego i nerwowego

• Drażliwość zmęczenie brak łaknienia
• Skurcze nóg
• wypadanie włosów łysieniem
• trądzik
• niestrawność wzdęcia
• obniżona odporność

Źródła witaminy B5

• produkty zbożowe gruboziarniste
• otręby pszenne
• nasiona roślin strączkowych
• żółtko jaja
• drożdże
• chude mięso wątroba nerki
• W mniejszych ilościach znajduje się w owocach warzywach mleku i syntetyzowany jest także przez florę bakteryjną jelita

Nadmiar witaminy B5

• Wydalany z moczem i kałem, duże dawki mogą wywołać biegunkę i zatrzymanie wody w organizmie

 

B9 Kwas foliowy- Foliany

Rola:

• Pełni podstawową rolę w rozwoju komórek ustrojowych jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu krwiotwórczego
• Jest koenzymem w reakcjach przenoszenia rodników jedno węglowych odgrywających ważną rolę w syntezie zasad purynowych i pirymidynowych budujących DNA oraz przemiany niektórych aminokwasów
• Jest biokatalizatorem w procesach powstawania tyrozyny z fenyloalaniny
• Bierze udział w przemianie fosfolipidów

Niedobór kwasu foliowego

• Hamuje prawidłowe procesy wzrostu i rozmnażania komórek
• Dochodzi do zaburzeń czynności krwiotwórczych szpiku i do niedokrwistości megaloblastycznej w której zaburzony jest dojrzewanie krwinek czerwonych
• Krwinki charakteryzują się szybkim rozwojem krótkim okresem życia są olbrzymie występują w niewielkiej ilości zawierają dużo więcej hemoglobiny niż krwinki prawidłowe

Niedobór kwasu foliowego

• może wywołać zmiany w układzie nerwowym. Jest bardzo niebezpieczny dla rozwijającego się dziecka w łonie mamy.

Nadmiar kwasu foliowego wywołuje:

• stany depresyjne
• bezsenność rozdrażnienie
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe
• mogą wywołać również reakcje alergiczne
• zbyt wysokie dawki u kobiet w ciąży narażają dziecko na zachorowanie w przyszłości na astmę

Źródła kwasu foliowego:

• Warzywa liściaste sałata szpinak nać pietruszki jarmuż brokuły
• owoce cytrusowe
• drożdże
• wątroba mięso pełne
• ziarna zbóż
• kefir żółte sery
• rośliny strączkowe

Szczególnie ważne dla kobiet w ciąży i matek karmiących

2. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach *ADEK

Witamina A

• Określana jako retinol, beta-karoten oraz prowitamina A
• Magazynowana w wątrobie i tkance tłuszczowej

Rola witamina A:

• Jest niezbędna w procesie widzenia
• Reguluje procesy tworzenia nowych komórek konieczna do uzyskania odpowiedniego wzrostu
• zapewnia prawidłową czynność tkanki nabłonkowej skóry błon śluzowych współuczestniczy w syntezie śluzu chroniącego tkanka nabłonkowa
• wzmacnia układ immunologiczny utrzymuje sprawność grasicy narządu układu immunologicznego, w którym dochodzi między innymi do dojrzewania limfocytów b wpływa na zwiększone wytwarzanie białych krwinek granulocytów i leukocytów
• bierze udział w niektórych reakcjach pośredniej przemiany w organizmie na przykład lipidów, hormonów, tarczycy
• Beta-karoten zaliczany do naturalnych przeciwutleniaczy chroni organizm przed działaniem wolnych rodników

Niedobór witaminy A

• Suchość i zgrubienia spojówek suchość rogówek zapalenia brzegów powiek zaburzenia regeneracji czerwieni wzrokowej- co powoduje niedowidzenie o zmierzchu tzw. kurza ślepota
• u dzieci objawia się słabym wzrostem- retinol współdziała silnie z hormonem wzrostu
• Deficyt witaminy A wywołuje nadmierne rogowacenie komórek nabłonkowych skóry suchość puszczanie wysychanie tonizacja nabłonka błon śluzowych przewodu oddechowego pokarmowego moczowo-płciowego za brak witaminy A szczególnie wrażliwa jest tkanka płucna dochodzi do częstych stanów zapalnych oskrzeli

Nadmiar witaminy A

• gromadzony w wątrobie nie jest wydalany z organizmu jest toksyczne toksyczny dawki retinolu dla osób dorosłych wynoszą ponad 15000, a dla dzieci 600
• Duże spożycie przez kobiety ciężarne ponad 3300 na dzień Miał wpływ na występowanie wad wrodzonych u noworodków

Źródła witaminy A

• Źródła zwierzęca : tłuszcze rybie (tran), wątroba, pełnotłuste mleko i przetwory mleczne, żółtka jaj
• źródła roślinne- beta karoten: marchew dynia groszek zielony fasolka szparagowa koperek morele brzoskwinia margaryny wzbogacane są witaminy

 

Witamina D

Magazynowana magazynowana w wątrobie tkance tłuszczowej

Rola witaminy D:

• jest niezbędna do funkcjonowania układu kostnego, wspomaga resorpcję wapnia i fosforanów w jelitach, konieczna jest w procesach transportu wapnia
• Odgrywa istotną rolę w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej organizmu wpływa (na rozwój i mineralizacji tkanki kostnej)
• Wzmacnia system immunologiczny ma wpływ na wydzielanie parathormonu wytwarzanego przez gruczoły przytarczyczne
• Jej działanie w wielu procesach zachodzących w organizmie podobne jest do działania hormonów steroidowych

Niedobór witaminy D

• U dzieci i niemowląt powoduje krzywice
• U dorosłych zwłaszcza kobiet w ciąży i karmiących odwapnienie rozmiękczenie kości, u osób starszych osteoporoza (demineralizacja zniekształcenie kości porowatość kruchość układu kostnego)
• W przypadku małej ilości witaminy D wapń nie jest całkowicie wchłaniany z pożywienia

Nadmiar witaminy D:

• Nudności wymioty zwiększone pragnienie biegunka częste bóle głowy ból oczu brak apetytu wzmożona potliwość rozdrażnienie osłabienie świąd skóry
• Przedawkowanie witaminy D doprowadza do gromadzenia się wapnia w tkankach szczególnie w sercu tętnicach i nerkach to chodzi to zaburzenie pracy serca i ośrodkowego układu nerwowego zwiększa się zapadalność na kamice pęcherzyka żółciowego oraz nerek.

Źródła witaminy D

• W produktach spożywczych występuje w niewielkich ilościach
• Jaja, masło, sery, mleko, tłuste, ryby ssaki morskie =tran
• Spore ilości znajdują się również w wątrobie, a także w margarynach i mlekach modyfikowanych dla niemowląt wzbogaconych w ten składnik
• drożdże i grzyby

 

Witamina E

Rola:

• Wraz z witaminą C i beta karotenem pomnij rolę biologicznego przeciwutleniacza chroni organizm przed działaniem szkodliwych wolnych rodników i nadtlenków lipidowych zapobiega w ten sposób chorobom degeneracyjnym miażdżycy chorobie nowotworowej oraz procesom starzenia się komórek
• Hamuje hemoliza krwinek czerwonych wraz z selenem zapobiega stłuszczeniu wątroby ,wpływa na czynność gruczołów wewnętrznego wydzielania, uczestniczy w procesach rozrodczych, przeciwdziała bezpłodności

Niedobór witaminy E

• W wyniku utlenienia silnie nienasyconych związków powstaje wolne rodniki które zaburzają procesy metabolizmu na przykład synteza białek, pracę enzymów
• Wywołuje zmiany zwyrodnieniowe w przednim płacie przysadki mózgowej zmniejsza wydzielanie hormonu gonadotropowego, co jest przyczyną zwyrodnienia plemników u mężczyzn, a u kobiet zaburzenia w czasie ciąży, obumieranie płodu poronienia

Nadmiar witaminy E

• Jest metabolizowany i wydalane z organizmu, jedynie długie stosowanie dawek powyżej 1000 mg na dobę może powodować osłabienie mięśni bóle głowy zmęczenie zaburzenia jelitowe zaburzenie widzenia

Źródła witaminy E:

• Źródła roślinne: oleje roślinne zwłaszcza słonecznikowe margarynę kiełki zarodki głównie pszenice gruboziarniste produkty zbożowe drzewa liściaste zielona pietruszka szpinak sałata kukurydza
• źródła zwierzęce żółtko jaj masło pełne mleko i przetwory mleczne

 

Witamina K

Filochinon- K1, menachinon- K2, menadion- K3

Rola witaminy K

• Niezbędna do tworzenia czynników krzepliwości krwi
• katalizuje syntezę białka protrombiny w wątrobie oraz przejście protrombiny w trombinę, uczynnia tromboplastynę,
• bierze udział w formowaniu tkanki kostnej,
• a także ma właściwości antybakteryjne przeciwzapalne przeciwgrzybicze przeciwbólowe Niedobór witamina K
• Występuje bardzo rzadko ponieważ nisko dużo w produktach spożywczych i jest syntetyzowana przez florę bakteryjną przewodu pokarmowego
• Może się pojawić w chorobach wątrobę przy ogólnym niedożywieniu zaburzenie wchłaniania w chorobach nowotworowych

Nadmiar witaminy K

• Nadmierna potliwość uczucie gorąca bóle serca skoki ciśnienia tętniczego
• często dochodzi do rozpadu czerwonych krwinek co prowadzi do anemii
• zapalenie jelita
• u niemowląt żółtaczka uszkodzenie komórek tkanki mózgowej

Źródła witamina K

• Zielone części roślin szpinak sałata kalafior kapusta brukselka herbata zielona