Przewlekłe zapalenie trzustki
Przyczyny PZT :nieodwracalnych zimn morfologicznych i fizjologicznych w obrębie tego narządu. Jest to więc schorzenie dające trwałe i postępujące , upośledzenie wydzielania enzymów trawiennych oraz hormonów , regulujących gospodarkę węglowodanową w organizmie (insuliny i glukagonu). W PZT w odróżnieniu od ostrego zapalenia trzustki (OZT) , sprawność wydzielania narządu nigdy nie powraca do stanu sprzed zachorowania
Objawy PZT:
Chorobie towarzyszą dolegliwości bólowe zlokalizowane zazwyczaj w wśródbrzuszu oraz postępującą niewydolność zewnątrz – i wewnątrz wydzielnicza trzustki. Występuje: brak łaknienia , nudności , wzdęcia ,stany podgorączkowe , po tłustych potrawach pojawiają się uporczywe , cuchnące stolce tłuszczowe. Skutkiem jest gorsze wykorzystanie pokarmu , prowadzące do utraty masy ciała oraz rozwoju cukrzycy .W zawansowanych przypadkach dochodzi do włóknienia narządu ze zwapnieniami, zanikiem miąższu i poszerzeniem przewodów trzustkowych.
LECZENIE PZT MUSI UWZGLĘDNIĆ
KILKA ELEMENTÓW:
Bezwzględnie należy dążyć do usunięcia czynnika powodującego uszkodzenie trzustki (alkohol).
Leczenie farmakologiczne mające na celu uśnięcie bólu
Ograniczenie tłuszczu.
Odpowiednia dieta.
ZALECENIA DIETETYCZNE: U większości chorych z PZT obserwuje się: niedobory masy ciała oraz inne oznaki niedożywienia , spowodowane wystąpieniem zespołu złego wchłaniania. W związku z tym zaleca się dietę wysokokaloryczną (>2500 kcal), zapobiegającą postępowaniu wyniszczeniu chorego . Zalecana dieta – łatwostrawna z ograniczeniem tłuszczu..
CEL DIETY:
Celem diety jest ochrona narządu przez zmniejszenie aktywności wydzielniczej .
ZAŁOŻENIA DIETY :
BIAŁKO – 15%
TŁUSZCZE – 30%
WĘGLOWODANY – 65%
BŁONNIK – < 20 g
WZKAZÓWKI TECHNOLOGICZNE:
□ POTRAWY SPORZĄDZAJ TECHNIKĄ:
- GOTOWANIE W WODZIE, NA PARZE
- PIECZ W FOLI LUB PERGAMINIE
- DUSZENIE BEZ WCZEŚNIEJSZEGO OBSMARZENIA NA TŁUSZCZU
- WARZYWA I OWOCE PODAJE SIĘ GOTOWANE I ROZDROBNIONE ORAZ W POSTACI SOKÓW I PRZECIERÓW
- ZUPY I SOSY SPORZĄDZAJ NA WYWARACH WARZYWNYCH, PODPRAWIAJ ZAWIESINĄ Z MĄKI I WODY LUB MLEKA
- TŁUSZCZ W POSTACI SUROWEJ DO POTRAWY.
- TEMP . POSIŁÓW POWINNA BYĆ UMIARK.
PRODUKTY ZALECANE:
Mleko 0-1,5%, jogurty niskotłuszczowe, napoje mleczno-owocowe ,soki warzywno-owocowe -rozcieńczone. Pieczywo pszenne, drobne makarony nisko jajeczne, ryż kasze jaglana, manna, kukurydziana, jęczmienna drobna.
Chude wędliny mięsa ( królik, indyk, cielęcina) chude ryby(dorsz, mintaj, sola, szczupak,)
Warzywa :marchew, ,seler, kabaczki
Przyprawy :z zielona pietruszka, koper, majeranek, melisa,Owoce: morele, brzo jabłko pieczone, owoce jagodowe, winogrona bez pestek
PRODUKTY PRZECIWWSKAZANE:
> ALKOHOL POD KAŻDĄ POSTACIĄ !
Pieczywo żytnie , razowe graham z dodatkiem słonecznika lub otręb
Tłuste mięsa (wieprzowina, baranina), wędliny, ryby (śledzie, sardynka, karp, łosoś )
Smalec, słonina,
Warzywa kapustne
pieprz p
grest, czereśnie okos, nas
JADŁOSPIS
ŚNIADANIE I: Zupa mleczna na mleku 1,5% z drobnymi kluseczkami, gotowany mus z malin (przecierany bez pestek) herbata gorzka
ŚNIADANIE II :Kanapki z chleba pszennego z chudym twarogiem z wędliną drobiową sałata zielona, woda
OBIAD: krupnik z ryżu, pulpety cielęce, ziemniaki, buraki gotowane, kompot
PODWIECZOREK: kisiel z gotowaną brzoskwinią bez skórki, sucharki woda niegazowana
KOLACJA: Gotowany biały ryż z jabłkiem i cynamon , herbata owocowa”
Literatura
- Włodarek D, Lange E, Kozłowska E, Głąbska D. Dietoterapia. PZWL. Warszawa 2014. Str.279-283
- Grzymisławski M. Dietetyka kliniczna. PZWL, Warszawa 2019.str 175-184
- Ciborowska H, Rudnicka A. Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. PZWL, Warszawa 2018. str. 355-356
- Korab Dieta o przewlekłym zapaleniu trzustki – artykuł